خودکشی در سالمندان

خودکشی ، اگرچه تا حد زیادی قابل پیشگیری است ، اما یکی از سه علت اصلی مرگ و میر در میان افراد است. خودکشی فقط در کشورهای توسعه یافته رخ نمی دهد ، بلکه در همه مناطق جهان یک پدیده جهانی است. بسیاری از خودکشی ها در لحظات بحرانی به طور ناگهانی و با از بین رفتن توانایی مقابله با استرس های زندگی مانند مشکلات مالی، قطع رابطه با عزیزان یا درد و بیماری مزمن و غیره اتفاق می افتد.

خودکشی قابل پیشگیری است. اقدامات متعددی وجود دارد که می توان در سطوح مختلف برای جلوگیری از اقدام به خودکشی انجام داد. اقدامات پیشگیری از خودکشی مستلزم هماهنگی و همکاری بین بخشهای مختلف جامعه می باشد.

متاسفانه میزان آمار خودکشی بین سالمندان بیشتر از سایر سنین می باشد. یکی از موانع پیش روی روان پزشکان و سایر مراقبین سلامت روان در برابر این گروه این است که افراد مسن معمولاً به مشکلات بهداشت روانی خود بی اهمیت هستند و به دنبال درمان آن نمی روند. بنابراین ، خانواده و دوستان نقش بسیار مهمی در پیشگیری از خودکشی دارند.

عواملی مانند:

• از دست دادن علایق
• خانه نشینی بعد از بازنشستگی
• کاهش تعاملات اجتماعی
• تجربه از دست دادن افراد مورد علاقه مانند دوستان، همسر، فرزند و...
• احساس ناامیدی یا بی ارزشی
• اختلافات خانوادگی
• مشکلات مالی
• ناتوانی جسمی
• درد غیر قابل تسکین و...

می توانند موجب بالا رفتن احتمال اقدام به خودکشی در سالمندان شوند.

خودکشی یک مشکل مهم در میان افراد مسن است. بزرگسالان 85 سال به بالا ، صرف نظر از جنسیت ، دومین گروه سنی هستند که به دلیل خودکشی جان خود را از دست می دهند اما نرخ خودکشی به ویژه در میان مردان مسن بسیار زیادتر است.

دلایل خودکشی در سالمندان

یکی از رایج ترین آنها تنهایی است. افراد مسن اغلب در انزوا زندگی می کنند و ممکن است با مرگ همسر یا اندوه از دست دادن سایر اعضای خانواده یا دوستان خود دست و پنجه نرم کنند. از آنجا که افراد سالمند توانایی انجام کارهای روزانه خود را از دست می دهند ، احتمال ایجاد افسردگی در آن ها بیشتر می شود. بیماری های جسمی ممکن است به توانایی رانندگی ، خواندن ، مکالمه یا سایر فعالیت هایی که فرد قبلا به تنهایی قادر به انجام آن ها بوده است ، پایان دهد.

تحقیقات بسیار کمی در مورد خودکشی در میان سالمندان انجام شده است ، بنابراین اغلب نزدیکان و سرپرستان از علائم هشداردهنده بی اطلاع هستند. اما کارشناسان می گویند رفتارهای خاصی وجود دارد که باید آنها را به عنوان علامت خطر در نظر گرفت. مانند:

• انبار دارویی
• عجله در تجدید نظر در وصیتنامه
• استفاده فزاینده از الکل یا مواد مخدر
• تغییر عادات خواب
• بیان عباراتی سرشار از ناامیدی
• کناره گیری از اجتماع

طبق گفته کارشناسان وقتی افراد مسن اقدام به خودکشی می کنند ، احتمال مرگ آنها بسیار بیشتر از افراد جوانتر است زیرا اغلب ایشان از راه های کشنده تری برای خودکشی استفاده می کنند و یا به دلیل داشتن جسم ضعیف تر و ناتوان تر احتمال بازگشت به زندگی کمتری خواهند داشت.

اقدامات پیشگیرانه

بطور کلی می توان 9 اقدام اولیه برای پیشگیری از بالا رفتن نرخ آمار خودکشی در بین سالمندان انجام داد:

1. دادن توجه بیشتر به آنها به طور مثال سرزدن روتین به سالمندان نزدیک مانند پدر، مادر، پدربزرگ، مادربزرگ و ...
2. جلوگیری از ابتلا به افسردگی و یا تشویق به درمان آن
3. بزرگ تر کردن دایره ارتباطات اجتماعی ایشان
4. دادن انگیزه به سالمندان برای شرکت در فعالیت های ورزشی و اجتماعی
5. آموزش مهارت های سازگاری با شرایط سخت
6. دادن امید و تقویت آن در بین سالمندان
7. شناخت علائم هشدار دهنده برای بروز خودکشی در سالمندان و در صورت مشاهده سعی در ایجاد مکالمه در این خصوص. افرادی که افکار خودکشی را در سر می پرورانند هر چقدر بیشتر در این باره با دیگران صحبت کنند شانس بیشتری برای یافتن راه حل برای رفع مشکلات خود و گرفتن پشتیبانی خواهند داشت
8. تشویق سالمندان به گرفتن کمک از مشاوران و متخصصان سلامت روان
9. ایجاد برنامه های تفریحی- سلامتی برای سالمندان از طرف سازمان ها و ارگان های مربوطه

و بسیاری از اقدامات دیگر که تاثیر مستقیم بر سلامت روان سالمندان خواهند داشت. توجه به این نکته ضروری است که بدانیم همه ما از مسئولین گرفته تا نزدیکان سالمندان همگی در جلوگیری از بروز خودکشی در این قشر از جامعه مسئول هستیم.