روز جهانی سپسیس و سالمندان

سپسیس واکنش شدید بدن به عفونت است. عفونت‌هایی که منجر به سپسیس می‌شوند اغلب در ریه، مجاری ادراری، پوست یا دستگاه گوارش شروع می‌شوند. بدون درمان به موقع، سپسیس می‌تواند به سرعت منجر به آسیب بافتی، نارسایی اندام و مرگ شود. سپسیس در اصطلاح عادی به عنوان مسمومیت خون شناخته می‌شود، و زمانی رخ می‌دهد که جریان خون مملو از باکتری است و معمولاً در پاسخ به تلاش بدن برای مبارزه با عفونت شدید ایجاد می‌شود.

این عفونت شدید باعث التهاب گسترده می‌شود که با گذشت زمان می‌تواند جریان خون را کند کرده و به اندام‌های بیمار آسیب برساند. سپسیس اگر به مراحل بعدی خود برسد-سپسیس شدید یا شوک سپتیک- می‌تواند باعث مرگ شود.

آیا سپسیس مسری است؟

خیر، سپسیس به افراد دیگر منتقل نمی‌شود. با این حال، عفونت می‌تواند منجر به سپسیس شود و می‌توان برخی عفونت‌ها را به افراد دیگر منتقل کرد.

چه کسی در معرض خطر است؟

• بزرگسالان 65 سال یا بیشتر
• افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت، بیماری‌های ریوی، سرطان و بیماری‌های کلیوی
• افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند
• افرادی که اخیراً دچار بیماری شدید یا بستری شده‌اند
• بازماندگان سپسیس
• کودکان زیر یک سال

علائم و نشانه‌ها چیست؟

بیمار مبتلا به سپسیس ممکن است یک یا چند مورد از علائم زیر را داشته باشد:

• ضربان قلب بالا یا فشار خون پایین
• تب ، لرز یا احساس سردی شدید
• سردرگمی یا عدم تمرکز
• تنگی نفس
• درد یا ناراحتی شدید
• پوست ملتهب یا عرق کرده

برای اینکه مشخص شود آیا فرد واقعا دچار سپسیس شده است یا نه، لازم است بیمار توسط متخصصین، ارزیابی پزشکی شود. اگر سپسیس درمان نشود، می‌تواند به اندام‌ها آسیب برساند، تنفس را سخت کند، اسهال و حالت تهوع ایجاد کند و تفکر بیمار را بهم بزند.

چگونه به سپسیس مبتلا می‌شوید؟

• عفونت از زخم‌ها و سوختگی‌ها

زخم یا سوختگی احتمال سپسیس را بیشتر می‌کند. هنگامی که پوست پاره می‌شود، باکتری‌های خارجی می‌توانند داخل بدن شوند. سوختگی‌های وسیع همچنین می‌تواند سیستم ایمنی بدن را از بین ببرد. در بیشتر مواقع، هنگام بریدگی یا زخم، دچار سپسیس نمی‌شوید. بدن معمولاً با درمان پزشک در صورت نیاز می‌تواند خود را ترمیم کند.

• سپسیس از MRSA

MRSA (استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین) یک عفونت باکتریایی استاف است که در برابر بسیاری از انواع آنتی‌بیوتیک‌ها مقاومت می‌کند. اگر درمان نشود، می‌تواند به سپسیس تبدیل شود. وقتی روی پوست باشد، MRSA اغلب مشکلات جدی ایجاد نمی‌کند. اما اگر از طریق زخم وارد بدن شود، می‌تواند فرد را به سپسیس مبتلا کند.

شوک سپتیک چیست؟

شدیدترین مرحله سپسیس است و از نارسایی قلب و سیستم گردش خون شروع می‌شود و فشار خون کاهش می‌یابد. جریان خون در تمام اندام‌ها کند می‌شود و عملکرد آنها را ضعیف می‌کند. افرادی که سپتیک می‌شوند در موارد بسیار شدید، در رگ‌ها لخته‌های کوچک خون ایجاد می‌شود و اندام‌های حیاتی را می‌بندد. در نهایت برای دریافت مراقبت شبانه‌روزی باید در ICU بیمارستان بستری شوند.

تشخیص

برای تشخیص سپسیس، لازم است پزشک موارد زیر را بررسی نموده و بیمار را با دقت معاینه نماید.

• اندازه‌گیری تب
• اندازه‌گیری ضربان قلب
• بررسی و ارزیابی سرعت تنفس
• بررسی میزان تمرکز و اندازه‌گیری شدت گیجی
• انجام آزمایش خون و در صورت نیاز آزمایش ادرار
• رادیولوژی از قفسه سینه یا سی تی اسکن

راه‌های درمان

درمان زودرس و تهاجمی سپسیس بهترین است. ممکن است بیمار را در ICU بستری نمایند. پزشک برای مبارزه با عفونت، آنتی‌بیوتیک را برای بیمار تجویز می‌کند. همچنین بیمار مایعات IV، اکسیژن و دارو برای جلوگیری از افت فشار خون و حمایت از بدن خود دریافت خواهد کرد

بعد از درمان سپسیس

افراد مبتلا به سپسیس می توانند به طور کامل بهبود یابند، هرچند احتمال اینکه دوباره به آن مبتلا شوند بیشتر است. این که آیا اثرات طولانی مدت بوجود می‌آورد یا نه تا حدی به سن بیمار بستگی دارد.

بر اساس یافته‌ها ، محققان تخمین می‌زنند که سپسیس ممکن است مسئول بسیاری از موارد ابتلا به زوال عقل در افراد 65 ساله یا بالاتر در هر سال باشد.

سپسیس و سالمندان؟

بروز سپسیس شدید و شوک سپتیک در افراد مسن در حال افزایش است و منجر به افزایش بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) می‌شود. سالمندان به دلیل بیماری‌های همزمان، بستری شدن مکرر و طولانی مدت، کاهش ایمنی بدن، محدودیت‌های عملکردی و بیش از همه به دلیل اثرات خود پیری، مستعد ابتلا به سپسیس هستند. برای تشخیص سپسیس در سالمندان، دقت بیشتری باید کرد زیرا ممکن است افزایش سن، خطر بدتر شدن ناگهانی سپسیس و تبدیل آن به سپسیس شدید و شوک سپتیک افزایش دهد. سن به خودی خود یک عامل خطر مستقل برای مرگ در بیماران سالمند مبتلا به سپسیس شدید است، با این حال، بسیاری از بیماران به مداخلات به موقع و مناسب پاسخ خوبی می‌دهند. در بیماران مسن مبتلا به سپسیس شدید درمان نباید فقط بر اساس پیش داوری پزشک محدود شود یا به تعویق بیفتد.

سپسیس به عنوان یک واکنش التهابی بدن در برابر عفونت تعریف می‌شود که سپسیس شدید و شوک سپتیک شکل‌های شدیدتر آن هستند. علیرغم پیشرفت در مدیریت بیماران سپتیک، سپسیس هنوز دومین علت اصلی مرگ در بیماران در ICUهای غیر کرونری است. بروز و شیوع سپسیس با افزایش سن افزایش می‌یابد.

یافته‌های مشابهی در مورد افزایش سپسیس، با میانگین سنی بیماران مبتلا به سپسیس شدید در حدود 60 سال، در مطالعات شرق جهان گزارش شده است. میزان مرگ و میر ناشی از سپسیس شدید نیز با افزایش سن افزایش می‌یابد و بالاترین میزان مرگ و میر در افراد مسن (بیماران بالای 85 سال) وجود دارد. مطالعاتی که بر روی سالمندان مبتلا به سپسیس انجام شده است نشان می دهد که سپسیس شدید و شوک سپتیک در بیماران مسن شایع است و افزایش مرگ و میر در سالمندان در مقایسه با مبتلایان جوان بیشتر است.

عوامل خطر

عوامل خطر متعددی وجود دارد که افراد مسن را مستعد افزایش سپسیس می‌کند:

• وجود همزمان بیماری‌ها و داروها برای سالمندان
• بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های کلیوی یا ریوی

افزایش خطر ابتلا به سپسیس در افراد مسن می‌تواند به دلیل بیماری‌های مزمن مانند سرطان، دیابت، چاقی و ویروس نقص ایمنی انسانی و سایر موارد باشد. همه این موارد در بیماران در سنین بالا بسیار مهمتر است.

وضعیت عملکرد قبل از پذیرش

دلایل متعددی برای وضعیت ضعیف عملکردی وجود دارد از جمله:

1. آتروفی عضلات به دلیل سبک زندگی غیرفعال.
2. سارکوپنی به دلیل از دست دادن سریع ماهیچه‌ها
3. تغییر در پاسخ به هورمون‌های تروفیک (هورمونهای رشد ، آندروژنها و استروژنها)
4. تغییرات عصبی
5. تغییر تنظیم سیتوکین
6. تغییرات متابولیسم پروتئین
7. تغییر در رژیم غذایی.

عوامل اثرگذار بر افزایش میزان ابتلا به سپسیس

• سوء تغذیه

سوءتغذیه همچنین در افراد مسن شایع است عواملی مانند:

عدم تحرک، بودجه یا منابع ناکافی برای تهیه غذای سالم و مناسب، مسائل مربوط به تحرک و حمل و نقل، انزوای اجتماعی، محدودیت‌های عملکردی ، رژیم‌های غذایی ضعیف یا محدود، بیماری‌های مزمن، زوال عقل، افسردگی، دندان‌های ضعیف، چند داروئی، و سوء مصرف الکل یا مواد می‌تواند منجر به سوءتغذیه در سالمندان شود که خود می‌تواند عاملی برای مستعد شدن بدن آنها در برابر ابتلا به سپسیس گردد.

• کم کاری غدد درون ریز
• پیری
• عوامل خطر دیگر

افراد مسن همچنین در خطر افزایش حمله توسط میکروارگانیسم های گرم منفی قرار دارند ، که ممکن است در برابر داروها مقاوم باشند و افراد مسن را مستعد ابتلا به سپسیس کنند. دلایل احتمالی آن ، اقامت در خانه سالمندان ، بستری شدن مکرر در بیمارستان و مداخلاتی مانند کاتتریزاسیون ادراری ، وضعیت عملکردی ضعیف یا استفاده از چندین دارو می تواند باشد.